I ovaj put je DPS zauzela centar crnogorskog politickog ringa u nadi da ce jos jedanput biti prepoznata od strane medjunarodne zajednice kao politcki entitet koji je spreman da ucini "hrabre poteze", a pritom ostane takozvani faktor stabilnosti u regionu

Piše: Srđa Pavlović

Analiza koja slijedi je bazirana na cinjenici da je Kosovo najmladja medjunarodno priznata drzava na svijetu. Ja nemam dilemu da je pitanje kosovske nezavisnosti odavno rijeseno, i da se stvari ne mogu vratiti u predjasnje stanje. Razlozi zasto je DPS priznao nezavisnost Kosova su, vjerujem, sasvim drugo pitanje. Ti razlozi su i motiv za ovu analizu.

Odluka vlade Crne Gore da u ovom trenutku, zajedno sa Makedonijom, prizna nezavisnost Kosova nema nikakve veze sa Kosovom, ni sa Srbijom, a jos manje sa brigom vladajuce elite za poziciju Crne Gore u regionu. Kao i vecina vaznih odluka koje je DPS vlada donosila svih ovih godina, motivi leze u domenu licnih, odnosno, partijskih interesa.

Ocigledni pritisci, odnosno, sugestije (kako bi to rekao crnogorski predsjednik vlade) Brisela i Vasingtona su bili usmjereni upravo na gorepomenute interese. Reakcija DPS vlade na "sugestije" zapadnih partnera o priznavanju nezavisnosti Kosova na povrsinu iznosi dvije zabrinjavajuce karakteristike elite na vlasti u Crnoj Gori. Svaki put kada licni i partijski interes moze biti ugorzen automatskim neprihvatanjem "sugestija medjunarodnih partnera," DPS vlada reaguje zustro kako bi otklonila potencijalnu prijetnju sopstvenom opstanku. Ovakve reakcije pokazuju ozbiljan nivo zavisnosti vladajuce strukture od medjunarodnih faktora. Istovremeno, postaje sasvim ocigledno da DPS vlada vodi malo racuna o kompleksnosti socio-politicke situacije u Crnoj Gori. Matrica djelovanja DPS-a je apsolutno definisana zeljom da se ostane na vlasti po svaku cijenu. Vjerujem da se priznavanje nezavisnosti Kosova treba posmatrati u svijetlu ovih karakternih osobina DPS-a i njenog lidera.

Sto se tice trenutne pozicije DPS-a na domacoj politickoj sceni, stvari se nijesu mnogo promijenile u odnosu na proteklih nekoliko godina. DPS je jos uvijek apsolutni "gospodar prstenova" i ima gotovo potpunu kontrolu nad crnogorskim politickim i javnim prostorom. Ipak, nije sve bas sasvim isto. Posljednji izbori su ucvrstili vlast ove partije, ali su i nagovijestili mogucnost zajednickog djelovanja opozicije. Ova mogucnost predstavlja ozbiljan problem za vladajuci DPS. Stoga je procijenjeno da je godinu dana pred izbore, ipak, neophodno uraditi jos jedno prebrojavanje na "proevropske" i "retrogradne" snage u Crnoj Gori. Potreba za novom artikulacijom nacionalnih heroja i nacionalnih izdajnika je neophodna za DPS iz najmanje tri razloga.

Prvo, ocigledno je da se referendumski kredit DPS-a skoro sasvim istanjio. Sto vise vremena prolazi od onog "sudbonosnog proljeca 2006 godine" postaje sve jasnije da je tada ozvanicena latifundija, a ne drzava ravnopravnih gradjana i vladavine prava. Dok se Crna Gora betonira kako bi kleptokratija kupila mirnu buducnost za sopstvene potomke, parlament je uspjesno marginalizovan i sveden na nivo verifikacionog odbora svih DPS-ovskih zakona. Ovo su skloni priznati i nekadasnji najgrlatiji zagovornici DPS-ovske Crne Gore, pogotovo kada se nadju u inostranstvu.

Drugo, politicko uvo medjunarodne zajednice se sve cesce okrece ka opozicionim prvacima i njihovim partijama. Analize crnogorske ekonomske i politicke situacije koje nijesu nastale iz pera DPS analiticara se s paznjom citaju u Briselu, Londonu, Vasingtonu i drugim centrima moci. Ranije desetosatno isljedjivanje crnogorskih zvanicnika iz sudstva i ministarke Djurovic od strane gospodje Sobjecki i njenih saradnika je bilo jasna ilustracija kvaliteta opozicionih aktivnosti na medjunarodnom planu, ali i spremnosti briselske administracije da saslusa  argumente i druge strane u crnogorskom politickom pozoristu. Nedavna desavanja oko televizijskih prenosa skupstinskih zasjedanja su posluzila kao jos jedna primjer spremnosti medjunarodne zajednice da saslusa i uvazi opozicione argumente.

Trece, postoji sansa da neka forma opozicine saradnje ugrozi decenijsku vladavinu DPS-a. Posljednjih mjeseci se u Crnoj Gori desila promjena u odnosima medju opozicionim partijama. Uprkos odredjenim nesuglasicama koje su proizvod razlika u politickim programima opozicionih partija, i pored napora vladajuce strukture da opstruira svaki pokusaj opozicione saradnje, stice se utisak da opoziciono razvlascivanje DPS-a mozda i nije sasvim u domenu politicke imaginacije. Naravno,  radi se o dugom procesu koji zahtijeva ozbiljne promjene, odnosno, modifikacije, tvrdih programskih odrednica mnogih opozicionih partija.

Vladajuca elita je, stoga, posegnula za oprobanim orudjem: podjele po takozvanim identitetskim pitanjima. Kosovo je idealna kost u grlu crnogorskih opozicionara. Ono je bilo i ostalo "grdno sudiliste" crnogorske politike. Priznavanje kosovske nezavisnosti je, takodje, idealna prilika za DPS da crnogorsku politicku scenu iznova vjestacki rasloji na one koji "mrze nezavisnu i suverenu Crnu Goru," i one na koji su "okrenuti ka Briselu, evropskim integracijama, i NATO-u."

To su razlozi zasto Crnu Goru iznova trese patriotska groznica koju obiljezavaju zastave, kolone automobila u protestnoj voznji, pateticne parole, ljutnja, prijetnje, isprazni slogani, i politicke kalkulacije. Sve podsjeca na Crnu Gori iz kasnih 1990-tih, kada je za one napolju DPS izgledala kao jedina stabilna, odnosno, racionalna i odgovorna politicka organizacija. Emotivni naboj koji prati ovakvu groznicu je potpuno zaklonio od pogleda realnost kosovske nezavisnosti. Bez obzira na sve moguce odluke medjunarodnih tijela, tesko je cak i zamisliti situaciju u kojoj bi se Kosovo dobrovoljno i mirno vratilo u topli zagrljaj Srbije. No, DPS je odavno prepoznala politicku upotrebnu vrijednost emocija koje pomen Kosova izaziva, i snagu imaginarne geografije koja ovu najmladju drzavu na svijetu pozicionira u centar srpskog nacionalnog mitosa.

I ovaj put je DPS zauzela centar crnogorskog politickog ringa u nadi da ce jos jedanput biti prepoznata od strane medjunarodne zajednice kao politcki entitet koji je spreman da ucini "hrabre poteze" a pritom ostane takozvani faktor stabilnosti u regionu. Vec stizu cestitke i aferimi izvana, kao i preporuke da je sada pravi prenutak za crnogorski zahtjev za EU clanstvom. Crna Gora se, iznova, promovise kao primjer "uspijesne balkanske price" i pozicionira se nasuprot Srbiji koja klizi u samoizolaciju. Ovim se daje legitimitet zapadnoj projekciji crnogorske bliske buducnosti: vladavina DPS-a za period od najmanje jos dva izborna ciklusa.

Izlivi nacionalne frustracije povodom crnogorksog priznavanja kosovske nezavisnosti su u zapecak bacilli sva druga pitanja. Namah su se zaboravili svi ekonomski problemi s kojima se Crna Gora suocava, i otvorio se prostor (po ko zna koji put) za nesmetanu DPS privatizaciju ostataka crnogorske privrede. Ovakav razvoj dogadjaja govori mnogo o politickoj rafiniranosti DPS-a, ali i o problemima politicke transformacije i jasne definicije partijskih programa, sa kojima se vec dugo vremena suocavaju opozicione partije u Crnoj Gori.

Opozicioni (svenarodni?) protesti u Crnoj Gori sluze daljem ucvrscivanju vlasti DPS-a. Bez obzira na broj protestanata na ulicama crnogorskih gradova, DPS ce ostati u dominantnoj poziciji u odnosu na sve opozicione partije. Bez obzira na to iz koliko grla se moze zaoriti "Kosovo je Srbija!" DPS ce te glasove okarakterisati kao politicki marginalne ultra-nacionalistice snage, ili kao ozbiljnu opasnost za gradjanski mir i stabilnost drzave, koja se mora otkloniti. To je oduvijek bio model djelovanja DPS-a. U svakom slucaju, pomoc Zapada nece izostati.