Parlamentarni izbori, za koje mnogi vjeruju da ih je opozicija sigurno dobila, uzrok su brojnih kontroverzi

Piše: Suela Musta /IWPR

Medjunarodne organizacije su zabrinute zbog dugog odlaganja objavljivanja konacnih rezultata osporavanih parlamentrarnih izbora u Albaniji, jer bi to moglo ugroziti imidz zemlje i nanijeti stetu njenim evropskim aspiracijama.

Premijer Fatos Nano odbio je da prizna pobjedu opozicione Demokratske partije Albanije, DPA. Kandidati iz njegove vladajuce Socijalisticke partije Albanije, SPA, podnijeli su oko 40 prituzbi Centralnoj izbornoj komisiji, CEC. Na desetine drugih prituzbi zbog nepravilnosti u izbornom postupku stiglo je od kandidata sa ljevice i centra.

Vecina prituzbi odnosi se na prebrojavanje glasova i probleme sa identifikacijom glasaca i guzvama na glasackim mjestima tokom izbora od 3. jula.

CEC sprovodi istragu – sto je proces koji bi prema procjenama analiticara mogao da odlozi objavljivanje zvanicnih rezultata za najmanje mjesec dana, a mozda i do kraja ljeta.

Diplomata iz SAD, Pol Dzons, izjavio je pred Stalnim savjetom Organizacije za evropsku bezbjednost i saradnju, OEBS, u Becu, da posao potvrdjivanja konacnih rezultata treba da bude “okoncan bez odlaganja”.

Preliminarni rezultati pokazuju da je DPA osvojila 55 od 100 izbornih oblasti sa jednim clanom, u odnosu na 40 oblasti koje je osvojila SPA. Skupstina ima 140 mjesta.

Za Sali Berisu, lidera DPA, to ce biti drugi mandat na visokom polozaju. Njegov prvi dolazak na vlast okoncan je finansijskim kolapsom Albanije 1997. godine i debaklom koji je djelimicno bio povezan sa propascu piramidalnih banaka.

“Albanci su glasali za promjene i rekli ne korupciji i organizovanom kriminalu koji su blokirali reforme potrebne za ukljucivanje u EU”, izjavio je Berisa na konferenciji za stampu koja je odrzana u sjedistu njegove stranke 4. jula.

Uprkos kontroverzama, u sjedistu DPA vec se vode diskusije o buducem sastavu sljedece vlade.

Jozefina Topali, potpredsjednica stranke, izjavila je da jos nisu ustanovili sve detalje, ali da “razmatraju koje saveznike bi mogli ukljuciti u vladu”.

Da bi mogla efikasno da vlada, DPA ce morati da pronadje partnere u parlamentu.

Potencijalni saveznici medju manjim strankama ukljucuju Republikansku partiju, koja bi mogla dobiti 18 od 40 mjesta koja se dodjeljuju na osnovu odredbi o proporcionalnoj zastupljenosti. To bi vladi obezbijedilo potrebnu vecinu.

Jozefina Topali je izjavila da DPA takodje planira da neka mjesta dodijeli vrhunskim vanpartijskim strucnjacima “koji ce sa sobom donijeti liberalni duh i entuzijazam za dovrsavanje reformi za integraciju u EU”.

Lokalni politicki analiticari su izjavili da su kljucni faktor pobjede demokrata bili losi rezultati ljevice na vlasti, te losa reputacija Nanoa.

Andi Busati, komentator sa televizije TV Klan, kaze: “Glasaci su bili dovoljno inteligentni da shvate da ne mogu birati ljude koji su povezani sa optuzbama za korupciju i lose upravljanje.”

Vladajuca stranka takodje je imala problem razornih unutrasnjih podjela. Na izborima je izgubila dio glasova koje je odnijela izdvojena stranka, Socijalisticki pokret za integraciju, LSI, koju predvodi Ilir Meta, bivsi premijer u periodu 2001-2003.

“Berisa i desnica su pobijedili zbog toga sto je ljevica bila podijeljena, a krivac za to je Fatos Nano”, izjavio je Meta poslije izbora.

Ocekuje se da ce LSI, koja je formirana u septembru 2004, imati pet mjesta u novom parlamentu.

Izlaznost od samo 57 procenata takodje pokazuje da su mnogi glasaci bili indiferentni prema pitanju o tome koja stranka ce voditi Albaniju.

Albert Rakipi, sef albanskog Instituta za medjunarodne studije, vjeruje da ce se nova Berisina vlada naci pred ozbiljnim testom svojih sposobnosti u medjunarodnoj areni.

“Od sljedece vlade ce zavisiti da li ce EU zakljuciti Sporazum o stabilizaciji i asocijaciji sa Albanijom ili nece”, smatra Rakipi.

Evropska komisija, koja godisnje izvjestava o tome da li su odredjene zemlje spremne za potpisivanje Sporazuma o stabilizaciji i asocijaciji sa Briselom, vjerovatno nece dati svoju preporuku za Albaniju pre 2006. godine.

Veliki dio javnosti je skeptican i ne vjeruje da ce desnica proci bolje od ljevice na polju EU reformi.

“Ne ocekujem brze promjene sa ovom vladom”, kaze Kleart Kola, student Univerziteta u Tirani. “Ovi izbori su bili kazna za socijaliste, a ne izjasnjavanje za reforme.”

Pored obecanja da ce porezi biti smanjeni i da ce se obnoviti borba protiv korupcije, Berisa je izjavio da se vec fokusirao na pobjedu na lokalnim izborima 2006. godine.

“Nas prioritet ce biti obezbjedjivanje dovrsenog demokratskog sistema prije opstinskih izbora zakazanih za sljedecu godinu”, izjavio je 8. jula.

To bi moglo biti otvaranje gambitom u njegovoj borbi sa Edijem Ramom, popularnim socijalistickim gradonacelnikom Tirane. Mnogi vjeruju da ce upravo on postati lider socijalista ukoliko Nano podnese ostavku.

(Autor je redovni saradnik IWPR-a)