Zaključci Okruglog stola, održanog 29. 06. 2016. godine na Prirodno-matematičkom fakultetu, o stanju na Univerzitetu Crne Gore i o reformi strukture studija. Bilo je prisutno oko 40 nastavnika i saradnika.

1. Na Univerzitetu Crne Gore (UCG) uvedena je klasična diktatura, vladaju jednoumlje i isključivost, a svako ko slobodno izražava svoje stavove nepoželjan je i osuđen od čelnika UCG. Ta obrazovna i naučna institucija je tako rigidno centralizovana da su Vijeća fakulteta potpuno izgubila svoju svrhu, a dekanima su oduzete ingerencije i oni su postali puki izvršioci odluka uprave Univerziteta, koja ne dozvoljava nikakvu kreativnost niti akademske slobode u pogledu nastavničkih aktivnosti i naučno-istraživačkog rada. Na taj način ugrožena je autonomija Univerziteta, a posebno univerzitetskih jedinica, kojima je oduzeto pravo da odlučuju o nastavnom procesu, izborima u zvanja, disertabilnosti doktorskih teza i drugim akademskim procedurama, što im zakonski i statutarno pripada. Napominjemo da predškolske ustanove imaju status pravnog lica a fakulteti ne.

2. Na početku procesa re/akreditacije UCG, od 18 fakulteta 12 se izjasnilo za model studija 4+1, a samo 6 za 3+2. Na kraju postupka, usljed nezabilježenih pritisaka, ucjena i prijetnji, iza modela 4+1 čvrsto stoji jedino PMF (Prirodno-matematički fakultet), dok su na Građevinskom, Metalurško-tehnološkom i Mašinskom fakultetu radna tijela ustanovila program 3+2, uprkos jasnoj odluci njihovih vijeća o modelu studija 4+1. U Evropi, a i u okruženju klasični Bolonjski sistem se postepeno napušta. Prestižni evropski, kao i američki univerziteti dominantno imaju model 4+1.

3. Model studija koji brutalno nameće uprava UCG u suprotnosti je sa Zakonom o visokom obrazovanju, koji jasno definiše da se drugi (magistarski) nivo studija može upisati tek nakon sticanja 240 ECTS kredita, to jest nakon završenih četvorogodišnjih studija. Dakle, sam zakon jasno utvrđuje isključivo dva modela studiranja: 4+1 ili dosadašnji, dominantan na UCG-u 3+1+1.

4. Nakon svih pritisaka koje su fakulteti pretrpjeli kroz formu ,,smjernica’’ postalo je jasno da je nebitna suština, odnosno sadržaj reformisanih studija, već je bitan puki okvir. Sve i da je model 3+2 zakonit, javlja se problem upotrebljivosti tako stečenih diploma. Naime, studenti bi bili primorani da upišu magistarske studije, jer diplome koje bi stekli nakon tri godine, po sadašnjem zakonodavstvu, potpuno su neupotrebljive kako za nastavak školovanja, tako i na tržištu rada. Zakon o osnovnom obrazovanju, Zakon o stručnom obrazovanju, Zakon o sudovima, Zakon o državnim službenicima i namještenicima propisuju VII1 nivo kvalifikacije ili u prevodu 240 kredita. Taj VII1 nivo kvalifikacija je prema Zakonu o nacionalnom okviru kvalifikacija ,,fiksiran’’ za 240 kredita, što je definisano i u pregovorima sa EU, a po reformisanoj strukturi studija UCG ne nudi nijedan program koji će studentu donijeti zakonom propisani broj kredita za zaposlenje. Dakle, uprva UCG, iz neznanja ili iz zle namjere, od nas traži da školujemo armiju nezapošljivih kadrova. U isto vrijeme dok se fakultetima na UCG nameće neupotrebljiv model 3+2 i gase pojedini studijski programi, na konkurentskim institucijama niču slični ili gotovo isti studijski programi, ali sa modelom četvorogodišnjih osnovnih studija. Sapienti sat.

5. Ukoliko se govori o racionalizaciji UCG, onda treba poći od umjetničkih akademija na Cetinju i organizovati za njih jednu administarciju da bi se izbjegla sadašnja situacija, neracionalna i izuzetno skupa. Naime, pojedine umjetničke akademije imaju više zaposlenih u administraciji nego studenata.

6. I pored zakonske i statutarne odredbe, uprava UCG, koja je odgovorna za zakonsko ponašanje i poslovanje institucije, u više navrata je saopštila da učesnici procesa re/akreditacije ne treba da se ,,zamaraju’’ aktuelnim zakonskim rješenjima. Na taj način su predstavnici fakulteta i članovi radnih grupa direktno navođeni na nezakonito postupanje. Osim toga, uprava UCG pristupila je reformi strukture studija bez prethodno sprovedene javne rasprave, što je takođe bila zakonska obaveza.

7. UCG je već pretrpio ozbiljnu materijalnu štetu zbog nezakonitog djelovanja uprave, koje je dovelo do gubitka brojnih sudskih sporova. Na primjer, nedavno su donesene odluke Ustavnog i Upravnog suda kojima su oborene odluke organa UCG.

8. Izbori u viša zvanja, kao i odobravanje doktorskih disertacija služe kao revanšistički, ucjenjivački alati za disciplinovanje ,,neposlušnog’’ akademskog osoblja, jer se Statut i pravilnici tumače od slučaja do slučaja. U ovome prednjači Naučni odbor koji je pretvoren u izvršni komesarijat uprave UCG, čija se naručena tumačenja koriste za donošenje odluka na strukovnim vijećima i na Senatu.

9. Naglašavamo da ,,radni tim’’ formiran od strane Rektorata Univerziteta nema statutarna ovlaštenja da u ime univerzitetskih jedinica Senatu UCG predlaže nastavne programe i oblike studiranja, jer je to isključivo u nadležnosti vijeća fakulteta.

Učesnici Okruglog stola
Podgorica, 06. 07. 2016. godine