Maršalsku uniformu, za deset hiljada dolara, kradljivci prodali kanadskom kolekcionaru

U potragu za eksponatima Spomen-muzejai dragocenostima koje su se nalazile u Titovoj vili u Drvaru, uključila se Agencija za istrage i zaštitu BiH. Milionske vrednosti muzejske postavke, umetnina i delova memorijalnog kompleksa nestale su, devedesetih godina bez traga. Tada je pokradenosve što je došlo pod ruku prvo Srbima, a potom i Hrvatima koji su Drvar okupirali u jesen devedeset i pete.

Jasno nam je da nikada nećemo vratiti svešto je bilo u objektima pod Titovom pećinom. Ali ćemo pokušati da, bar deo eksponata koji su nekada privlačili na stotine hiljada turista bivše nam zemlje i inostranstva, a koji danas krase brojne privatne kolekcije posebno u mestima Podrinja te u Beogradu i Novom Sadu, vratimo tamo odakle su pokradeni. Zbog toga smo u pomoć pozvali i Agenciju za istrage i zaštitu, kaže načelnica drvarske opštine Anka Papak-Dodik.

Rušenje istorije, i to u gradu koji se ponosio Titovim imenomte ordenom narodnog heroja kojim je bio odlikovan, počelo jeu decembru devedeset i druge godine, kada su meštani (!) zapalili baraku u kojoj je Tito boravio prvih pet meseci četrdeset i četvrte. Malo pre toga porušen je i njegov potpis podignut visoko na steni iznad Titove pećine. Okupacijom grada i opštine, Hrvati nastavljaju započeto i ruše sve što je makar i malo podsećalo na Tita, odnosno na herojsku prošlost naroda ovog kraja.

– Sa zemljom je sravnjeno više od stotinu spomenika i spomen-obeležja na području opštine, a u „čast" formiranja Hrvatske demokratske zajednice u Drvaru, Hrvati ruše i Centralni spomenik borcima i žrtvama fašističkog terora u samom centru grada, delo vajara Marijana Kockovića, Hrvata iz Dubrovnika. Porušeno je i devetnaest spomen-bista narodnim herojima Drvara, a ni kostiDrvarčana poginulih tokom neprijateljskog desanta nisu ostavljene da počivaju u miru božijem. One su bile pohranjene u kripti nedaleko centralnog spomen-obeležja koja je porušena, kaže Nikola Bosnić, predsednik SUBNOR-a Drvara.

Krađu inventara Titove vile, započetu već 1990. godine,kada se Titovo ime čak i u Drvaru nije izgovaralo sa simpatijama,dokrajčili su pripadnici gardijskih jedinica Hrvatske vojske koji su, u oktobru devedeset i pete, vilu preuredili u kasarnu.

U tih pet godina, iz Titove vile koju su pedesetih godina prošlog veka podizali politički zatvorenici, nestala su umetnička dela Lubarde, Dimitrijevića, Mikulića, Zeca, Hegedušića, zatim brojne skulpture poznatih umetnika, riznice, rukotvorina i skupoceni namještaj. Sve je to krasilo vilu i odaje u kojima, usput rečeno, maršal i supruga mu Jovanka nisu prespavali nijednu noć.

– Neka od ovih dela prodavana su budzašto. Čak i na pijacama i to za samo nekoliko stotina maraka. Titova uniforma koju mu je narod Drvara planirao darivati za njegov 52. rođendan ukradena je iz jedne od muzejskih zgrada da bi posle rata, nekom kolekcionaru u Kanadi bila prodata za deset hiljada dolara. Pretpostavljam da će ove, ali i puno drugih ininformacija koje smo u našem zahtevu dostavili Agenciji za istrage i zaštitu BiH, biti dovoljno za pokretanje istrage, kaže federalni ministar Velimir Kunić, bivši predsednik Opštinskog veća Drvara.

U memorijalnom spomen-kompleksu do sada je obnovljena jedino baraka u samoj Titovoj pećini koju je prošle i u prvih pet meseci ove godine posetilo desetak hiljada gostiju iz bivših jugoslavenskih republika. Turizam je naša velika šansa i zbog smo rešili da obnovimo i ostale objekte i da u njih vratimo bar deo eksponata i umetnina koje bi svedočile o vremenu Drugog svetskog rata i više od šest meseci koliko je dugo, za svoja četiri dolaska, Tito boravio u ovom gradu, pojašnjava Anka Papak-Dodik.

Slaviša Sabljić