Ilegalni doseljenici rade u SAD uglavnom na manuelnim poslovima sa malim platama. Ali, tu je i druga grupa o kojoj se manje zna – ilegalci koji su pokrenuli poslove, otvorili radna mjesta i obogatili se.

U Americi oko 20.000 takvih doseljenika-preduzetnika zarađuje najmanje 100.000 dolara godišnje, čime dovode u pitanje raširenu tvrdnju da ilegalni emigranti usporavaju američku ekonomiju, kažu zastupnici doseljenika.

Mnogi ističu da žive "američki san", ali skoro niko od njih ne istupa javno zbog straha od deportacije.

Primer je tridesetosmogodišnji kompjuteraš iz Kolumbije, koji je ostao i posle isteka vize koju je dobio 1999. godine. Njemu nije dugo trebalo da osnuje preduzeće za veb dizajn u Majamiju, specijalizovano za elektronsku trgovinu.

Danas je to kompanija u razmahu, koje plaća porez državi. Nedavno je razvila internet platformu za on-line radio i televiziju koja bi mogla da predstavlja proboj u toj oblasti.

"Mi smo sada na dobroj poziciji, zarađujemo novac. Rastemo svakog meseca jer su naši klijenti zadovoljni. To su američke kompanije, koje zarađuju dosta novca zahvaljujući našim veb sajtovima," rekao je Rojtersu osnivač, koji nije želeo da mu se pominje ime zbog emigrantskog statusa.

On je u toku dugačkog administrativnog procesa, čiji će kraj najverovatnije voditi njegovoj deportaciji. To će značiti i zatvaranje kompanije a zaposleni, uključujući i Amerikance, biće otpušteni.

Heroji ili kriminalci

Utvrđivanje tačnog broja ilegalnih emigranata koji imaju šestocifrene zarade nije lak posao, ali se pretpostavlja da ih ima oko 20.000, kaže Džef Pasel, vodeći demograf u Hispanik centru u Vašingtonu.

Zastupnici doseljenika tu organizaciju vide kao lovce na više od 12 miliona ilegalnih emigranata, koliko se procenjuje da ih ima u SAD, od kojih su većina iz Meksika ili drugih latino-američkih zemalja.

"Ove ljude bi trebalo tretirati kao heroje, a ne kao kriminalce," smatra Felipe Korzeni, profesor marketinga i komunikacija u državnom Univerzitetu na Floridi. Imućni doseljenici dolaze i iz Indije, Kine, Tajvana, Izraela i Južne Afrike, dodaje on.

Kongres bi trebalo da se pozabavi njihovim posebnim statusom, ne samo zato što oni imaju da izgube mnogo više od drugih, kaže predstavnik Američkog udruženja zastupnika doseljenika Džordž Camaras.

Protivnici ilegalnog doseljavanja smatraju da SAD ne bi trebalo da odobre poseban status za imućne ljude koji krše zakon.

"Oni bi trebalo da budu deportovani prema važećim zakonima. Voleo bih da vidim zaplenu njihove imovine, koja bi kompenzovala gubitak od više milijardi dolara američkih poreskih obveznika zbog ilegalnih emigranata," smatra predsednik organizacije Amerikanci za legalnu emigraciju Vilijam Gin.

Prema postojećem zakonu, ljudi koji ostanu u SAD posle isteka vize moraju se vratiti u zemlju porekla, i ne mogu ponovo ući u Ameriku u narednih 10 godina.

Prema studiji Univerziteta u Kaliforniji, urađenoj u saradnji sa Vivekom Vadvom, osnivačem Relativiti teknolodžiz, vlasnici ili suvlasnici više od polovine kompanija u Silicijumskoj dolini, koje su osnovane između 1995. i 2005. godine, upravo su doseljenici.

U istom periodu, kako se navodi u studiji, zahvaljujući preduzetništvu emigranata pokrenuto je 25 odsto tehnoloških ili inženjerskih kompanija.

Može se pretpostaviti da među tim doseljenicima ima i ilegalnih, kaže Vadva, kolumnista i profesor, čija je kompanija u magazinu "Fortune" svrstana u 25 "najkul" firmi na svetu.

"Pitanje je šta da se radi sa 12 miliona nelegalnih emigranata koji nemaju znanja i veštine. Ali, i šta sa onih nekoliko hiljada koji nam pomažu da budemo konkurentniji," pita se Vadva, koji je rođen u Indiji.

Beta/Mondo