Pluton, najudaljenija planeta Sunčevog sistema, našao se na udaru astronoma, pa mu čak prijeti opasnost da izgubi "status" planete.

Oko 3.000 astronoma i naučnika iz cijelog svijeta okupilo se ove sedmice u Pragu da odluči da li je Pluton, otkriven 1930. godine, dorastao da se zove planetom.

U pokušaju da se prvi put jasno definiše šta je zapravo planeta, Međunarodno astronomsko udruženje (IAU) možda će biti prisiljeno da Plutonu oduzme taj status, ili u suprotnom da Sunčevom sistemu doda još 14 planeta, navode agencije. Takva odluka izazvala bi šok u naučnoj zajednici i izbacila iz upotrebe sve sadašnje udžbenike o astronomiji.

Glavno pitanje je status Plutona koji se veoma jasno razlikuje od Jupitera, Saturna, Urana i Neptuna – kaže profesor astronomije s Harvard-Smitsonijan centra za astrofiziku Oven Džindžerić.

Živa debata o Plutonu u naučnoj zajednici vodi se već decenijama, od kada je otkriveno da je masa te planete 400 puta manja od mase Zemlje. Diskusija o Plutonu se posebno zahuktala 2003. godine, kada su astronomi s kalifornijskog Instituta za tehnologiju otkrili UB 313, jedno od brojnih nebeskih tijela u Sunčevom sistemu koje je veće od Plutona. UB 313, nazvan Ksena, je poput Plutona veliko ledeno tijelo, a otkriveno je u blizini Neptuna.

Zahvaljujući snimcima svemirskog teleskopa Habl izmjereno je da je Ksenin prečnik oko 1,490 milja, što je više od Plutonovog prečnika koji iznosi 1.422 milje. Ako Pluton zadrži svoj status – Ksena bi prema definiciji trebalo da postane 10. planeta.

Džindžerić je predsjednik komiteta koji ima zadatak da definiše šta je planeta, da li se određuje po veličini nebeskog tijela, njegovoj "lokaciji", gravitaciji, ili nekim drugim parametrima.

Komitet ovu definiciju treba da predoči generalnoj skupštini IAU koja zasijeda u Pragu od 14 do 25. avgusta.

Pred samo zasijedanje strasti su se pojačale među astronomima. Jedni mole Džindžerićevu grupu da Plutonu ne oduzima status planete, jer bi to dosadašnje shvatanje univerzuma dovelo do ivice haosa. Drugi podsjećaju da su uvijek tvrdili da Pluton i nije planeta. Treći su spremni za potpuno izvrtanje sadašnjeg pogleda na svemir i uključivanje još niza nebeskih tijela na "spisak" planeta. Ima i kompromisnih predloga da se planete podijele u kategorije na osnovu sastava, slično zvijezdama, ili galaksijama.

Tako bi Jupiter, na primjer, mogao da bude gasna, a Pluton ledena planeta. Džindžerić kaže da je moderna tehnologija omogućila nauci da prodre dublje u solarni sistem i da dođe do mnogo više detalja nego ikada do sada. Zbog toga nije nikakvo čudo da je iskrslo i preispitivanje svega što se do sada znalo.

– Da li bi Pluton, zbog istorijskih razloga, trebalo smatrati planetom poput ostalih – pita se Džindžerić, ali odbija da nagovijesti kakvu bi odluku sedmočlani komitet mogao donijeti.