Piše: Endru Koribko*

Redovne konsultacije između SAD, Kine, Rusije, Indije i Japana o novom svjetskom poretku pomogle bi zajedničkom rješavanju problema kako se pojavljuju i time smanjile šanse za nekontrolisanu sistemsku nestabilnost tokom ovog osjetljivog trenutka kada jedan pogrešan potez može da izazove globalni haos.

Defens Van je prvi izvijestio o navodnom postojanju predloga „Core 5“ (C5) u navodno poverljivoj verziji nove američke Nacionalne bezbjednosne strategije . Činile bi ga SAD, Kina, Rusija, Indija i Japan, koji bi se redovno sastajali da razgovaraju o pitanjima od globalnog značaja. EU bi upadljivo bila isključena, vjerovatno zato što su SAD konačno shvatile da su sada ideološki vođena organizacija koja uživa u pompi i rijetko danas postiže važne rezultate.

Ruski filozof Aleksandar Dugin je procijenio da će Indija balansirati između de fakto kinesko-ruskih i američko-japanskih frakcija C5 kako bi olakšala opipljiv napredak po pitanjima kojima bi se oni bavili. O njima je Defens Van izvijestio da će prva tačka na njihovom dnevnom redu biti „bezbjednost Bliskog istoka — posebno, normalizacija odnosa između Izraela i Saudijske Arabije“. Ekonomska, finansijska i druga geopolitička pitanja će vjerovatno vremenom završiti i na stolu ovog azijsko-centričnog nezvaničnog Savjeta bezbjednosti UN.

Ovo se nadovezuje na svrhu predloga C5, naime, reformu globalnog upravljanja na praktičan način, imajući u vidu rastuću ulogu Azije u njemu i ograničenja Savjeta bezbjednosti UN koja nastaju zbog prava veta njegovih stalnih članica. Proširenje broja stalnih članica bi jednostavno produžilo radne sjednice Savjeta bezbjednosti UN kako bi se svima dala prilika da govore, a istovremeno bi pogoršalo disfunkciju grupe ako bi nove stalne članice takođe dobile pravo veta (bilo odmah ili nakon nekog vremena).

Štaviše, Rusija neće pristati da se njemački i japanski gubitnici Drugog svjetskog rata pridruže kao stalni članovi, dok Kina neće pristati ni na pridruživanje svog istorijskog japanskog neprijatelja, niti dugogodišnjeg indijskog rivala, tako da je uključivanje Japana i Indije u C5 način da se oni neformalno uključe u globalno upravljanje. Isključivanje Njemačke i ostatka Evrope ima za cilj da signalizira da su SAD ozbiljne u nameri da postignu rezultate, kao i da podmaže ego azijskih članica jačanjem ideje o azijskom vijeku.

S obzirom na namijenjenu funkciju C5 kao nezvaničnog Savjeta bezbjednosti UN usmjerenog ka Aziji, njegove odgovornosti ne bi bile u sukobu sa BRIKS- om, G7 ili G20, već bi ih dopunjavale postavljanjem njihovih odgovarajućih agendi. Međutim, da bi došle do tačke u kojoj ovaj objavljeni predlog postaje politički održiv, SAD moraju prije svega da uđu u „novi detant“ sa Rusijom nakon završetka ukrajinskog sukoba.

Druge prepreke uključuju američke i japanske sankcije Rusiji, nedostatak mirovnog sporazuma između Rusije i Japana o okončanju njihove dimenzije Drugog svjetskog rata, nove kinesko-japanske tenzije oko Tajvana i teške odnose između Kine, Indije i SAD. C5 bi mogao da se oblikuje samo ako se ovi problemi riješe ili ostave po strani u interesu opšteg dobra i samo u slučaju rusko-američkog „Novog detanta“. Ako se sve to desi, što je daleko od zagarantovanog i u svakom slučaju bi potrajalo, onda će Rusija imati koristi.

Politički, Rusija bi bila deo ekskluzivnog kluba za određivanje agendi svih ostalih međunarodnih grupa; ekonomski, mogla bi lakše da iskoristi svoje bogatstvo resursima da bi primala visoku tehnologiju od ostalih članica, uključujući veštačku inteligenciju, u zamjenu za to da im dozvoli da osnuju centre podataka koji bi se napajali i hladili njenim gotovo neograničenim hidroelektro potencijalom; a strateški, Rusija bi zajedno oblikovala svjetski poredak u nastajanju. Alt-medijska zajednica stoga ne bi trebalo da isključi učešće Rusije.

*Autor je američki politički analitičar sa sjedištem u Moskvi, specijalizovan za globalni sistemski prelazak na multipolarnost