Piše: Endru Koribko*

Ranije je procijenjeno da bi Pakt o nenapadanju između NATO-a i Rusije (NNAP) mogao da uslijedi nakon završetka ukrajinskog sukoba, ali bi morao da obuhvati Arktik-Baltik, Centralnu i Istočnu Evropu (CIE) i Crno more-Južni Kavkaz da bi funkcionisao. Ta analiza je takođe istakla ključnu ulogu Poljske u tome, zbog toga što ona sada ima treću najveću vojsku NATO-a koja se značajno graniči i sa Rusijom i sa Belorusijom. Stoga će sadašnja analiza podijeliti neke opšte ideje o NNAP-u, nakon što je prethodna analiza argumentovala njegove prednosti.

Švedska je najprirodnija zemlja za obuzdavanje Rusije u arktičko-baltičkom regionu, jer je dio oba, ali se to najoptimalnije može postići kroz partnerstva sa Finskom (takođe dvostrukom arktičko-baltičkom državom) i Poljskom (samo baltičkom državom, ali i ključno rastućom kopnenom silom), idealno putem trilateralnog formata. Ciljevi na ovom frontu su da Švedska naoruža i učvrsti svoj bivši region Finsku kako bi preusmjerila dio ruskih kopnenih snaga iz Centralne i istočne Evrope, a istovremeno olakšala uspon poljske pomorske moći kroz pomorske sporazume.

Ovaj pristup ima za cilj da blokira Rusiju duž dugačke finske granice, ometa njenu slobodu plovidbe u Baltičkom moru u vremenima krize i eventualno blokira Kalinjingrad. Kalinjingradska dimenzija prelazi u ulogu poljskocentričnog fronta u Centralnoj i istočnoj Evropi, koji bi mogao da posluži kao lansirna rampa za invaziju na taj region i Belorusiju. Takođe može da funkcioniše kao mjesto za usmjeravanje kopnenih snaga u baltičke države i olakšavanje intervencije NATO-a u Ukrajini zajedno sa obližnjom Rumunijom.

Baš kao što Poljska ima dvostruku ulogu obuzdavanja na Baltiku i u Centralnoj i istočnoj Evropi, tako i Rumunija ima dvostruku ulogu u Centralnoj i istočnoj Evropi i Crnom moru, budući da se najveća baza NATO-a u Evropi gradi u blizini luke Konstanca, u blizini Krima. Zbog ograničenja koja Montre konvencija postavlja vanregionalnim pomorskim snagama država u Crnom moru, NATO će morati da se osloni i na Rumuniju (uglavnom vazdušna i kopnena sredstva članica u pomenutom objektu) i na Tursku (čija se mornarica modernizuje i širi ) da bi obuzdao Rusiju tamo.

Glavna uloga Turske u obuzdavanju Rusije je duž cijele njene južne periferije, počevši od Južnog Kavkaza sa njenim saveznikom u uzajamnoj odbrani Azerbejdžanom, pa sve do protezanja preko Kaspijskog jezera do Centralne Azije putem „Trampove rute za međunarodni mir i prosperitet“ ( TRIPP ). TRIPP će olakšati izvoz zapadne vojne opreme za moguću obuku ruskih saveznika u ODKB-u, sa fokusom na Kazahstan, za usklađivanje sa standardima NATO-a, kao što je Azerbejdžan upravo postigao. Tada bi mogla da uslijedi kriza slična ukrajinskoj.

Svijest o prijetnjama koje NATO predstavlja duž ovih frontova i podjela rada između pet vodećih država na njima – Finske, Švedske, Poljske, Rumunije i Turske – omogućava Rusiji da osmisli najefikasnije kontramjere i predloži najbolja sredstva za upravljanje tenzijama putem mogućeg NRNAP-a. Tačni detalji o tome kako to učiniti vjerovatno će se razlikovati u zavisnosti od fronta, ali će vjerovatno svi imati zajedničku želju da ograniče raspoređivanje određenih snaga blizu granice i obezbijede slobodnu pomorsku plovidbu.

Bez NRNAP-a, ove prijetnje bi mogle da izmaknu kontroli i dovedu do još jedne krize između NATO-a i Rusije, koju bi čak mogla da izazove i Velika Britanija zbog uništavanja preporoda. Rusko – američki „ novi detant “ ili barem držanje Rusije i Zapadne Evrope (uglavnom Nhemačke) odvojeno putem ovog obnovljenog „sanitarnog kordona“. Stoga je u interesu Rusije i SAD da bez odlaganja započnu razgovore o Nacionalnom planu za nacionalnu bezbhednost (NRNAP), a da Tramp 2.0 razmisli o tome kako može da osigura da se njegovi mlađi partneri pridržavaju svega što je dogovoreno.

*Autor je američki politički analitičar sa sjedištem u Moskvi, specijalizovan za globalni sistemski prelazak na multipolarnost