Sabuov disk, poznat i kao “Schist Disk”, fascinantan je i zagonetan artefakt iz drevnog Egipta, iz Prve dinastije (oko 3100–3000. godine p.n.e.).

Disk je otkrio britanski egiptolog Walter Bryan Emery 1936. godine tokom iskopavanja mastabe S3111 u nekropoli Sakara, u grobnici princa Sabua, sina faraona Anedjiba.

Napravljen je od škriljca (schist), krhkog kamena, što čini njegovu izradu izuzetno složenom. Disk ima prečnik od oko 61 cm, visinu od 10,6 cm i centralni otvor od oko 8 cm. Njegov oblik podsjeća na plitku posudu sa tri krila ili lopatice koja se savijaju prema centru, što ga čini sličnim modernom “volanu” ili “propeleru” kada se gleda odozgo.

Original se nalazi u Egipatskom muzeju u Kairu, označen kao “posuda od škriljca”, dok se replika nalazi u Jungfrau parku u Švajcarskoj.

Funkcija Sabuovog diska ostaje misterija, što je izazvalo brojne teorije.

Zbog svoje delikatne izrade i krhkog materijala, mnogi arheolozi smatraju da je disk imao simboličku ili ritualnu ulogu, možda povezanu s pogrebnim običajima ili zagrobnim životom. Njegov položaj pored Sabuovog skeleta u grobnici ukazuje na važnost. Možda je predstavljao kosmičke ili astronomske simbole, poput sunca, mjeseca ili ciklusa prirode.

Neki istraživači spekulišu da je disk bio dio nekog alata ili mašine, poput zamašnjaka, hidrauličnog sistema ili čak “prototipa propelera”. Međutim, krhkost škriljca čini ovu teoriju manje vjerovatnom, jer materijal ne bi izdržao mehanički stres.

Postoji hipoteza da je disk bio kamena kopija starijeg metalnog predmeta, možda iz kulture koja je posjedovala napredniju tehnologiju. Britanski egiptolog Cyril Aldred je sugerisao da je disk replika nečega starijeg, ali original nikada nije pronađen.

Zbog svoje krhkosti, disk je možda bio samo ukrasni predmet, namijenjen simbolici ili estetici, a ne praktičnoj upotrebi.

U popularnoj kulturi i među zagovornicima teorija o drevnim astronautima (npr. Erich von Däniken), disk se često navodi kao “oopart” (artefakt van svog vremena), uz spekulacije da je dokaz napredne tehnologije ili vanzemaljskog uticaja. Ove teorije, međutim, nemaju podršku u mainstream arheologiji. Na primjer, ispitivanja na replikama diska pokazala su da ima aerodinamičke osobine, ali ne može funkcionisati kao propeler ili turbina zbog svoje simetrije.

Izrada diska od škriljca, koji lako puca, zahtijevala je izuzetnu vještinu. Nema drugih sličnih predmeta iz tog perioda, što ga čini jedinstvenim.

Postoje netačne informacije da je disk pronađen u grobnici Tutankamona; zapravo je pronađen u Sabuovoj grobnici, što je mnogo stariji period.

Replike diska, napravljene 3D štampačem na Airbusovom istraživačkom centru, pokazale su da bi mogao funkcionisati kao uljna lampa, ali to nije konačno potvrđeno.

Sabuov disk je jedinstven po svom dizajnu i nema paralela u egipatskim artefaktima tog doba. Nedostatak pisanih dokaza i sličnih predmeta otežava tumačenje njegove svrhe. Iako mainstream arheologija favorizuje objašnjenja vezana za ritualnu ili simboličku ulogu, njegov futuristički izgled podstiče spekulacije o naprednim tehnologijama. (Autor: AI Grok)