Ministarstvo ekonomskog razvoja je u periodu od marta 2022. do septembra 2024. godine odobrilo izvoz oružja i vojne opreme u države kojima vladaju autoritarni režimi ili u njima traju oružani sukobi, pokazalo je istraživanje BIRN-a.

Ministarstvo ekonomskog razvoja, nadležno za odobravanje izvoza, odobrilo je crnogorskim kompanijama izvoz oružja i municije u ratom zahvaćene države poput Ukrajine, Azerbejdžana, kao i u zemlje sa ozbiljnim kršenjima ljudskih prava na koje se ukazuje u izvještajima američkog Stejt departmenta i međunarodnih organizacija Freedom House i Amnesty International.

BIRN je pregledao više od 1.000 zahtjeva za spoljnotrgovinski promet oružja i vojne opreme podnijetih Ministarstvu za ekonomski razvoj u periodu od marta 2022. do septembra 2024. godine, kao i odluke tog ministarstva o izdatim dozvolama.

Prema Zakonu o spoljnoj trgovini oružjem i vojnom opremom dozvole za izvoz izdaje Ministarstvo za ekonomski razvoj, koje prethodno pribavlja saglasnost Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP), Ministarstva odbrane i Ministarstva vanjskih poslova.

Ministarstvo odbrane i MUP su BIRN-u dostavili mišljenja o zahtjevima za izvoz oružja i vojne opreme, dok je Ministarstvo vanjskih poslova odbilo da dostavi tražena dokumenta.

Zakonom je predviđeno i da se u zahtjevu za izvoznu dozvolu mora navesti namjena i vrijednost robe, podaci o svim učesnicima u transakciji, ugovori na osnovu kojih se posao realizuje kao i krajnji korisnički sertifikat – End User Certificate (EUC).

EUC se koristi u međunarodnoj trgovini kako bi se potvrdio krajnji primalac i namjena uvezene robe, a sertifikat garantuje da će roba biti korišćena u deklarisane svrhe i sprečava njenu zloupotrebu ili preusmjeravanje ka neovlašćenim subjektima.

Prodajom oružja u Crnoj Gori bave se kompanije Montenegro Defence Industry (MDI) iz Podgorice, Tara Aerospace iz Mojkovca i Poliex iz Berana. Sve tri kompanije su bile većinski u državnom vlasništvu, a MDI i Poliex su privatizovane 2014. i 2015. godine, dok Vlada ima 12.5 posto vlasništva u kompaniji Tara Aerospace.

ČITAV TEKST