Javlja: Nevena Petković 

U okviru naučnih istraživanja sprovedenih na području Parka prirode “Ulcinjska solana” tokom ove i prethodne godine, Centar za zaštitu i proučavanje ptica je u saradnji sa angažovanim ekspertima, razvio monitoring protokole za 12 različitih taksona. Istraživanjima su obuhvaćene sledeće biodiverzitetske grupe sa područja solane: vodozemci, gmizavci, bentosni organizmi, mahovine, makroskopske alge, beskičmenjaci, ribe, sitni i krupni sisari, slijepi miševi, ptice, kao i vegetacija sa fokusom na invazivne biljne vrste.

Uz angažovanje eksperata i obuku studenata, istraživača i zaposlenih iz relevantnih institucija, određeno je trenutno stanje biodiverziteta i uspostavljene šeme monitoringa, objedinjene u studiji “BioMon – Uspostavljanje monitoringa biodiverziteta na području Ulcinjske solane”.  Pored razvijenih šema koje definišu i indikatorske vrste, monitoring tehnike, period, učestalost i lokacije monitoringa, detaljne terenske obrasce, neohodnu terensku opremu i slično, studija sadrži i podatke prikupljene tokom istraživanja, te daje pregled prijetnji, aktivnosti i mjera za očuvanje biodiverziteta na području Ulcinjske solane.

Istraživanjima na solani detektovan je veliki broj konzervaciono značajnih vrsta, vrsta sa Bernske konvencije, IUCN i nacionalnih Crvenih lista, ključnih vrsta Natura 2000 mreže, a zabilježeni su i novi taksoni. Tako su, po prvi put za floru Crne Gore, zabilježene tri vrste i jedan rod mahovina, te jedan rod i četiri nove vrste harofita.

Identifikovano je 20 konzervaciono značajnih beskičmenjaka, od kojih se ističu prugasto jedarce (Iphiclides podalirius), veliki perorepi konjic (Lindenia tetraphylla) i sedlasti jadranski žbunar (Ephippiger discoidalis).  Od zabilježenih pet vrsta vodozemaca i 11 vrsta gmizavaca, posebno se ističu skadarska žaba (Pelophylax shqipericus) kao endem Balkanskog poluostrva i dvije vrste kornjača – šumska (Testudo hermanni) i barska (Emys orbicularis) koje su ključne vrste Natura 2000 mreže zašticenih područja. Registrovano je 6 vrsta slijepih miševa, uz najmanje 16 vrsta malih i 8 vrsta krupnih sisara, među kojima se ističe vidra (Lutra lutra) zaštićena nacionalnim i brojnim međunarodnim konvencijama.

Kada je u pitanju ornitofauna, 70 vrsta registrovanih na solani je od posebnog interesa za zaštitu na nivou EU i nalazi se na Aneksu I Ptičje direktive. Osim značajnih vrsta sa aspekta zaštite, studija se bavi i neželjenim pojavama na solani, poput širenja invazivne biljne vrste (Aster squamatus) i atlantskog plavog raka (Callinectes sapidus).

Barska kornjača

Svi prikupljeni podaci još jednom potvrđuju bogatstvo biodiverziteta solane, ali i važnost njenog očuvanja kroz kontinuirano sprovođenje monitoringa, te što hitnijeg formiranja upravljačkog tijela koje bi ove aktivnosti sprovodio. Osim toga, vršenjem sistematičnog, pouzdanog monitoringa svih biodiverzitetskih grupa u skladu sa razvijenim monitoring protokolima najefikasnije se procjenjuje stanje i donose zaključci o tome kako se vrste i ekosistemi mijenjaju kroz vrijeme i prostor, bilo prirodno ili pod uticajem ljudskih aktivnosti.

Redovno vršenje monitoringa od strane upravljača zaštićenog područja, ili angažovanih stručnjaka, jedino je relevantno sredstvo na osnovu kojeg se mogu dobiti važne informacije o uticaju različitih prijetnji na ekosistem, te da li propisane mjere zaštite donose pozitivne efekte na očuvanje staništa i vrsta i u kojoj mjeri. Studija je sada operativna za buduće upravljačko tijelo Ulcinjske solane, a podaci i protokoli su neophodna osnova pomoću koje će se moći mjeriti kvalitet i djelotvornost upravljanja ovim zaštićenim područjem.

Studija “BioMon – Uspostavljanje monitoringa biodiverziteta na području Ulcinjske solane” pripremljena je u okviru istoimenog projekta, podržanog kroz IKI šemu malih grantova koju implementira Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ), a finansiranog od strane Njemačkog Federalnog Ministarstva za životnu sredinu i zaštitu prirode na osnovu odluke Bundestaga.