Autor: Ekološko društvo Breznica, Pljevlja

Prefiks ekološke države koji su inkorporirani u dva dosadašnja Ustava je izgubio smisao i služi da bi stranci o tome pričali viceve.

Na današnji dan prije tačno dvadesetčetiri godine, proglasili su Crnu Goru ekološkom državom, otprilike isto toliko traje i naša borba protiv bezobzirnih zagađivača i samovoljnih donosioca odluka. Toliko traju i vapaji ekoloških aktivista i upozorenja da se nešto mora hitno preduzeti i da se mora prekinuti sa dosadašnjom iščašenom i neodrživom praksom. Sve to traje i prije proglašenja ove države ekološkom.

Podsjećanja radi, četrnaest godina kasnije isti oni koji su proglasili Crnu Goru ekološkom državom krenuli su u megalomanske planove potapanja rijeke Tare. Počeli su protesti i kampanja protiv gradnje HE Buk- Bijela. Na jednoj starni politički moćnici i tajkuni bliski vlasti. A na drugoj starni šačica ekoloških NVO-a i sva Crna Gora.

Crna Gora, odnosno njeni građani, po prvi put u svojoj istoriji su bili složni i jednoglasni da neće mrtvu rijeku.

Već poslije deset godina od proglašenja eko država se više nije ni pominjala. Premijer je nije pomenuo niti u jednom svom obraćanju poslednjih petnaest godina. Nisu ni proslavili 20 godina usvajanja Deklaracije.

Danas nakon dvadeset četiri godine od proglašenja, ta ekološka država ima više nego ambiciozne ciljeve, ali ne ekološke već “razvojne”. Na obali Tare, u Mojkovcu, pripremaju otvaranje propalog rudnika olova i cinka, gradnju termoelektrana na ugalj, otvaranje novih kopova uglja, izgradnju dalekovoda jačine veće od 1 MW kroz nacionalne parkove, odnosno kroz strogu zaštitu UNESCO-ve baštine, planovi istraživanja nalazišta nafte i gasa u podmorju.Planovi gradnje hidroelektrana na Morači. U plan Durmitorskog područja su unijeli branu na Tari kod rijeke Ljutice, u srcu nacinalnog parka “Durmitor”. Ali ljuto su se prevarili.

Sve naše ekološke aktivnosti vlast ekološke države, je često karakterisala kao kriminalne radnje i tako se prema njima i odnosila. A mi smo samo upozoravali na jednostavne i jasne stvari da termoelektrana nema upotrebnu dozvolu; ukazivali na zabrinjavajući nivo zagađenosti vazduha grada u kome živimo; objelodanjivali tajne ugovore štetne po državu i njene građane, koje su potpisivali donosioci odluka; organizovaali proteste da se sačuva kanjon Tare i imenom i prezimenom prozivali one koji su na bilo koji način naudili životnoj sredini. Onih drugih, koji ne poštuju važeće zakonske propise i koji nanose ogromene štete i državi i stanovnoštvu baš ima… i uglavnom su moćni – politički ili finansijski.

Ne možemo, a da na dvadesetčetvorogodišnjicu ne podsjetimo, da su se protiv ekoloških lidera u državi koja sebe naziva ekološkom vodili dugogodišnji progoni i sudski procesi koji su često rezultirali osuđujućim presudama, čak i zatvorskim kaznama. Represije su išle do te mjere da se na kraju u zaustavljanje takvih aktivnosti i prakse umješao i zvanični Brisel (slučajevi Milorada Mitrovića i Petra Komnenića).

I umjesto da ekološka država i njeni predstavnici čine sve da tu ekološku državu sa papira prenesu u stvarnost, oni rade potpuno suprotnu stvar. I potpuno se ignorantski odnose prema onim institucijama i pojedincima koji rade na urušavanju imidža, ne samo ekološke nego i sasvim obične građanske države.Umjesto kažnjavanja i progona zagađivača, vlast progoni one koji ukazuju na bezakonje i javašluk.

Tako je Svjetska Alijansa za zdravlje i životnu sredinu, prošle godine (2014) na osnovu izvještaja i istraživanja proglasila Pljevlja najzagađenijim gradom Evrope, a donosioci odluka sasvim mirno posmatraju egzodus građana na jednom širem području, što je potpuno neshvatljivo i nerazumno.

Da li je primjereno da ne kažemo normalno da se u jedinoj ekološkoj državi u Evropi nalazi i najzagađeniji grad u kome je opasno živjeti?

Dok Sirija i druge zemlje imaju ekonomske izbjeglice, elološka Crna Gora ima ekološke izbjeglice

Pljevlja su postala crnogorski Černobilj. U ekološkoj državi Crnoj Gori postoje ekološke izbjeglice iz Pljevalja jer je to jedno od rijetkih mjesta na svijetu odakle ljudi bježe glavom bez obzira zbog enormno zagađenje i nezdrave životne sredine i opasnosti po sopstveno zadravlje.

Pravo na zdravo okruženje garantovano je Ustavom, ali to ne važi u “ekološkoj” državi. Već 24 godine ape-lujemo i tupimo zube pozivajući nadležne da nešto urade, ali se i dalje ništa se ne dešava.