Maska kreirana za film “V kao vendeta” kao amblem protesta širom svijeta. “Ideja da V-maska bude politički simbol je smiješna… kao kad biste povjerovali da možete da srušite vladu uz pomoć svjetlosne sablje ili Hi-menovog mača”.

Od Njujorka do Londona, od Sidneja do Kelna i Bukurešta, zlokobne maske iz filma “V kao vendeta” postale su amblem protesta protiv establišmenta.

Osnivač “Vikiliksa” Džulijan Asanž pojavio se nedavno na protestu grupe “Okupirajte londonsku berzu” sa takvom maskom. Skinuo ju je, navodno, na insistiranje policije.

Svako ko je gledao demonstracije protiv političara, banaka ili finansijskih institucija širom svijeta uočio je detalj koji se ponavlja – stilizovanu masku po liku Gaja Foksa sa brkovima i špicastom bradicom. Kako prenosi Bi-Bi-Si (BBC), pitanje je samo – ko stoji iza toga?

Vjeruje se da su maske – osim obožavaoca filma – prvi koristili ozloglašeni hakeri-aktivisti iz grupe “Anonimni”, 2008. godine, tokom protesta protiv sajentologije, a maske su potom postale popularni rekvizit brojnih antikapitalističkih protesta.

Maske su kreirane za film iz 2006. godine – “V kao vendeta” – koji je urađen prema istoimenoj grafičkoj noveli: masku nosi enigmatični usamljeni anarhista koji se potpisuje jednostavnim “V”, a bori se protiv fiktivne fašističke partije u Britaniji – po uzoru na Gaja Foksa, poznatog i kao Gvido Foks, koji je bio čuveni zavjerenik protiv engleskog kralja Džejmsa, 1605. godine.

Na samom početku novele, “V” uništava Parlament tako što ga digne u vazduh. To je bila akcija koju je Foks planirao i nije uspio da izvrši 1605. godine. Foks je tada sa svojim saučesnicima planirao “barutnu zavjeru” kao odgovor na tiraniju vlade pod Džejmsom petim. Foks i zavjerenici su obješeni, a vlada je preživjela.

Autor novele Dejvid Lojd je stvorio originalni izgled maske za strip koji je napisao Alan Mur. Lojd je masku uporedio sa čuvenom fotografijom Če Gevare koju je snimio Alberto Korda i koja je postala pomodni simbol mladih širom svijeta.

“Maska Gaja Foksa postala je uobičajena i zgodna da se koristi u protestima protiv tiranije. Radujem se što je ljudi koriste, potpuno je originalno što se jedna ikona popularne kulture koristi na ovaj način“, rekao je on.

Zainteresovani Lojd je posjetio proteste grupe “Okupirajte Vol Strit” u Njujorku da bi vidio ljude koji nose njegovu masku.

“Smatram da je grupi ‘Anonimni’ bila potrebna multifunkcionalna predstava kako bi sakrila njihov identitet, a istovremeno simbolizovala njihovu individualnost – ‘V kao vendeta’ je priča o borbi jedne osobe protiv sistema“, primijetio je.

Film “V kao vendeta” završava se masovnim scenama u kojima građani Londona sa maskama Gaja Foksa nenaoružani marširaju na parlament.

Upravo je ta slika kolektivne identifikacije i simultane anonimnosti bila privlačna ‘Anonimnima’ i drugim grupama, smatra Rik Džonston, komentator stripa.

Rasprostranjenost maski, smatra on, reakcija je na film, a ne na novelu.

“Knjiga je o čovjeku koji ruši državu, ali se u filmu nalazi scena u kojoj gomila iznosi stav protiv bezlične korporacije. Maske su bile korisne za proteste protiv sajentologije jer su sprječavale prepoznavanje”, rekao je on.

Lojd tvrdi da su on i Mur, kada su stvarali lik “V”, na umu imali običnog urbanog gerilca koji se bori protiv fašističke diktature, ali su željeli da ubace malo teatralnosti u priču.

“Znali smo da će V pobjeći iz koncentracionog logora gdje je bio podvrgnut medicinskih eksperimentima, ali sam potom dobio ideju da u tom njegovom ludilu on usvoji personu i misiju Gaja Foksa – našeg velikog istorijskog revolucionara”, rekao je Lojd.

Maske su prvobitno napravljene za promociju filma i dijeljene su na projekcijama. Danas, kompanija “Rubis kostjumz”, koja proizvodi maske, proda oko 100.000 godišnje širom svijeta, a samo u Britaniji 16.000. Portparol kompanije ne brine previše da bi veza sa aktivistima mogla da utiče na imidž kompanije.

Kompanija odbacuje tvrdnje da su “Anonimni” i druge grupe izazvale pomamu za maskama i ističe da je prodaja od premijere filma odlično išla.

Lojd navodi i da je čuo anegdote da je američka policija tražila maske u kućama kao dokaz da su umiješani u proteste “Anonimnih” što je, kako je rekao “strašno ali i smiješno”: “Ne biste valjda progonili nekoga ko ima majicu sa likom Čea?”

Džonston je naveo i da je grupa obožavalaca filma “V kao vendeta” slučajno zalutala na proteste na Vol Stritu gdje ih je policija zamijenila za učesnike protesta.

Pol Stejns koji vodi popularan blog pod imenom Gvido Foks smatra da je ironično da aktivisti koji se bore protiv kapitalizma i korporacija nenamjerno podržavaju filmsku kompaniju “Varner bros” koja je jedna od najvećih kompanija u Americi sa godišnjim profitom od milijarde dolara.

Stejns smatra da upotreba maski pokazuje “gubitak povjerenja u politiku – jer Gaj Foks je figura koja je najviše antipolitična”.

Jedna od članica ‘Anonimnih’je  rekla da ona i drugi koji protestuju ispred katedrale svetog Pavla u Londonu maske nose ne samo da bi sačuvali identitet već i kao simbol borbe protiv korporativne pohlepe.

“To je vizuelna stvar, ona nas odvaja od hipija i socijalista i daje nam naš identitet. Mi želimo da ‘bajpasujemo’ vlade i počnemo od nule“, rekla je.

Džonston smatra da je maska u osnovi nasilna predstava. “To nije simbol pasivnog otpora već aktivnog terorizma. Riječ je o rušenju vlade i zemlje i to može da bude zastrašujuće i da odbije ljude”, smatra on.

Ideja da V-maska bude politički simbol je smiješna. To je isto kao kada biste povjerovali da možete da srušite vladu uz pomoć svetlosne sablje ili Hi-menovog mača, zaključio je on. (Tanjug)