Reagovanje na potpisivanje memoranduma o izradi dokumenta "Crna Gora u 21 stoljeću" izmedju Vlade Crne Gore i CANU

Piše: FUPI*

Nedavno je crnogorska i šira javnost putem medija obaviještena da su potpredsjednik Vlade i ministar finansija i predsjednik Crnogorske akademije nauka i umjetnosti (CANU) potpisali Memorandum o izradi dokumenta „Crna Gora u XXI stoljeću u eri kompetitivnosti". Dokument koji će CANU izraditi za potrebe Vlade koštaće 920 hiljada eura.

Suštinski gledano, pozitivna inicijativa iz više razloga. Na taj način se Crna Gora želi približiti savremenim trendovima u kojima znanje postaje najprofitabilniji ekonomski resurs. Takodje se želi pružiti šansa domaćim intelektualnim resursima u kreiranju svoje budućnosti, jer su tokom poslednjih godina neopravdano zaobilaženi, angažovanjem velikog broja stranih eksperata, čiji se učinak poslije odredjenog vremenskog intervala pokazao veoma skromnim. 

Medjutim, u proceduri dodjele ovog posla napravljeni su ozbiljni propusti, neuobičajeni za društveni, stručni i naučni nivo ugovarača. U „eri kompetitivnosti" na koji se poziva dokument, ista je zaobidjena. Naime, dobra je praksa, a čak i zakonska obaveza da se i naučni projekti, studije, strategije i sl. moraju dodijeliti zainteresovanim institucijama i pojedincima kroz proceduru javnog konkursa i ocjene predloga na osnovu definisanih kriterijuma. To je veoma poznato Vladi i Akademiji jer su učestovali u mnogo projekata sličnog karaktera i dobro znaju evropska pravila igre. Da ne govorimo o obavezama sprovodjenja strogih zakonskih procedura i tendera, čak i u slučajevima nabavljanja sitnog potrošnog materijala. Ministarstvo prosvjete i nauke i Univerzitet već duže vrijeme sva sredstva dodeljuje putem transparentnih javnih konkursa. Pa i nevladine organizacije se moraju takmičiti za simbolična sredstva koje im dodeljuju jedinice lokalne samouprave.

Stoga smatramo da ovaj Ugovor nije transparentan i pozivamo Vladu da isti verifikuje nakon regularne zakonske procedure. Niko ne sprečava CANU da se sa svojim intelektualnim i infrastrukturnim resursima prijavi na javni poziv i da samostalno ili u konzorcijumu sa referentnim domaćim institucijama i pojedincima dobije pisanje date strategije. Takodje, poziv mora biti otvoren i za druge naučne i stručne institucije koje za se sebe procenjuju da su sposobne da odgovore postavljenim zadacima.

Napominjemo, da je ovo samo kulminacija odomaćene prakse da se za izradu studija, strategija i ostalih dokumanata angažuju institucije i „omiljeni" pojedinci bez prethodne transparentnosti. Veoma često i eksperti samih ministarstava dobijaju takve interne projekte koji najčešće završavaju u ladicama ili internet stranicama.

U ovom slučaju sa obzirom na značaj projekta i iznos ugovorenih sredstava ovaj čin kod intelektualne crnogorske javnosti nije mogao proći nezapaženo i bez reagovanja.

Forum će pažljivo pratiti realizaciju ovog projekta.

*Forum univerzitetskih profesora i istraživača – FUPI

Napomena: Naslov je dao PCNEN