Zamislite život bez hartije. Ne bi bilo novina, jeftinih knjiga, razglednica, pa čak ni toalet-papira…

Pronalazak hartije olakšao je, pre svega, komunikaciju među ljudima. Prva pisma urezivana su na teške glinene pločice, a kasnije su se kao podloga za pisanje koristili drvo, platno, metalne pločice, svilene tkanine, bambus, životinjska koža – skupi i nepraktični materijali.

Hartija, slična današnjoj, nastala je u Kini. Ovaj epohalni pronalazak pripisuje se Cai Lunu, koji je 105. godine uspeo da napravi, kako se dugo smatralo, prvi list hartije. Od dudove kore i bambusa potopljenih u vodu, koje je mlatio drvenim tučkom, dobio je žitku masu od finih biljnih vlakana. Kada je tu smesu prelio preko ploče napravljene od povezanih bambusovih grančica, procedio je i osušio, dobio je lagan i ravan list, pogodan za pisanje.

Nedavno su, međutim, na severoistoku Kine arheolozi otkrili ostatke listova ispisanih kineskim pismom koji potiču iz 8. godine p. n. e, a prva prava hartija upotrebljavana je, kažu istoričari, u vreme dinastije Han, dva veka p. n. e – za zavijanje osetljivih i skupih bronzanih ogledala. Za njeno pravljenje upotrebljavana je konoplja.

Kada je Cai Lun usavršio proces pravljenja hartije, ovaj materijal je ušao u široku upotrebu, a osim dudove kore i bambusa Kinezi su počeli da koriste i druge sirovine za pravljenje hartije, kao što su pirinčana slama i stare krpe.

Naziv papir nastao je od imena egipatske biljke papirus, koja je korišćena za pravljenje materijala za pisanje, koji, međutim, nema veze sa pravom hartijom.

Tajnu pravljenja hartije Kinezi su dugo ljubomorno čuvali. Otkrili su je tek Arabljani, u 8. veku, kada je u Bagdadu počela da se pravi hartija. Zahvaljujući novom načinu proizvodnje, njeni listovi su bili deblji od kineskih, toliko tankih i prozirnih da se na njima nije moglo pisati sa obe strane. Zahvaljujući trgovcima, hartija je dospela i do Egipta, Indije, a zatim i do Španije, odakle se veština njenog pravljenja proširila Evropom. Prva evropska radionica za proizvodnju hartije otvorena je 1120. godine u današnjoj Valensiji, a šira proizvodnja nastavila se u Italiji, u 13. veku.

Zbog dugog i komplikovanog načina proizvodnje, prvi papir bio je skup i korišćen je uglavnom za pisma. Do revolucije u pravljenju hartije došlo je pošto su napravljene mašine koje usitnjavaju sirovine u pulpu – kašu od koje nastaje papir, a zatim i one koje pulpu cede i suše. Francuz Luj Rober je 1798. godine napravio prvu mašinu koja je proizvodila dugu, neprekidnu rolnu hartije. Njegov patent su otkupili i usavršili Englezi Henri i Sili Furdrinije. U ovoj mašini pulpa se presuje, a zatim suši, prevlačeći se preko velikih cilindričnih sušionica.

Sve do sredine 19. veka hartija je izrađivana od starih krpa. Kad je kao sirovina za njenu proizvodnju počelo da se koristi drvo, hartija je pojeftinila ali je i njen kvalitet opao, pošto se takav papir vremenom kruni i raspada.

Politika